تعریف همی پلژیک
همی پلژیک وضعیتی ناشی از آسیب مغزی یا آسیب نخاعی می‌باشد که منجر به فلجی در یک طرف بدن می شود. درجه علائم همی پلژیک بسته به محل و میزان آسیب متفاوت است.
اگر همی پلژیک قبل از تولد، در حین تولد یا در 2 سال اول زندگی شروع شود، به آن همی پلژی مادرزادی می گویند. اگر همی پلژیک در مراحل بعدی زندگی ایجاد شود، به آن همی پلژیک اکتسابی می گویند. این نوع همی پلژیک غیر پیشرونده است، هنگامی که اختلال شروع می شود، علائم بدتر نمی شوند.
برای دانستن علت بروز همی پلژیک و گزینه های رایج درمانی موجود تا انتها مقاله همراه ما باشید.
همی پارزی (Hemiparesis) در مقابل همی پلژیک (hemiplegia)
همی پارزی و همی پلژیک اغلب به جای هم استفاده می شوند و علائم مشابهی ایجاد می کنند.
فردی که مبتلا به همی پارزی باشد احساس ضعف یا فلج خفیف در یک طرف بدن خود خواهد داشت. یک فرد مبتلا به همی پلژیک می تواند فلج کامل را در یک طرف بدن خود تجربه کند و ممکن است در صحبت کردن یا تنفس مشکل داشته باشد.
همی پلژیک در مقابل فلج مغزی
فلج مغزی یک اصطلاح گسترده تر از همی پلژیک است. این شامل انواع اختلالاتی است که بر عضلات و حرکت شما تأثیر می گذارد.
فلج مغزی یا قبل از تولد و یا در چند سال اول زندگی ایجاد می شود. بزرگسالان نمی توانند به فلج مغزی مبتلا شوند، اما یک فرد مبتلا به فلج مغزی ممکن است با افزایش سن متوجه تغییر علائم شود.
شایع ترین علت همی پلژیک در کودکان سکته مغزی است.
علائم همی پلژیک
همی پلژیک می تواند سمت چپ یا راست بدن شما را درگیر کند. هر سمتی از مغز شما تحت تاثیر قرار گرفته باشد، علائمی را در طرف مقابل بدن شما ایجاد می کند.
افراد ممکن است علائم مختلفی از همی پلژیک را بسته به شدت آن داشته باشند. مانند:
احساس ضعف در یک طرف بدن و یا سفت شدن عضلات
اسپاستیسیته عضلانی یا انقباض دائمی عضله
مهارت های حرکتی ضعیف
مشکل در راه رفتن
نداشتن تعادل
مشکل در دست گرفتن اشیا
همچنین ممکن است کودکان مبتلا به همی پلژی نسبت به همسالان خود زمان بیشتری برای رسیدن به نقاط عطف رشد نیاز داشته باشند. همچنین ممکن است هنگام بازی فقط از یک دست استفاده کنند یا یک دست را مشت شده نگه دارند.
اگر همی پلژیک ناشی از آسیب مغزی باشد، آسیب مغزی می تواند علائمی ایجاد کند که مختص همی پلژیک نیست، مانند:
مشکلات حافظه
مشکل در تمرکز
مسائل گفتاری و تغییر در رفتار
تشنج
همی پلژی می‌تواند باعث موارد زیر شود
از یکی از شایع ترین علل همی پارزی می‌توان به سکته مغزی اشاره کرد. شدت ضعف عضلانی که تجربه می کنید می تواند به اندازه و محل سکته بستگی داشته باشد. سکته مغزی در رحم شایع ترین علت همی پلژیک در کودکان است.
عفونت مغزی به مرور می تواند بر روی مغز تاثیر بگذارد و در نتیجه باعث آسیب دائمی به قشر مغز شود. بیشتر عفونت ها توسط باکتری ها ایجاد می شوند، اما برخی از عفونت ها نیز ممکن است ویروسی و یا قارچی باشند.
ضربه ناگهانی به سر می تواند باعث آسیب دائمی مغز شود. اگر تروما فقط یک طرف مغز شما را تحت تاثیر قرار دهد، همی پلژیک می تواند ایجاد شود. علل شایع تروما عبارت‌اند از: تصادفات، آسیب های ورزشی و مبارزه کردن.
یک جهش بسیار نادر در ژن ATP1A3 می تواند باعث ایجاد وضعیتی به نام همی پلژیک متناوب در کودکان شود. این باعث ایجاد علائم موقتی همی پلژیک می شود که می آیند و می روند. این اختلال از هر 1 میلیون نفر 1 نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.
تومورهای مغزی می توانند منجر به انواع مشکلات فیزیکی از جمله همی پلژیک شوند. علائم همی پلژیک ممکن است با رشد تومور بدتر شود.
بیشتر بخوانید: ارتباط میان سردرد و تومور مغزی
انواع همی پلژیک
موارد زیر اختلالات حرکتی است که می تواند باعث علائم همی پلژیک شود.
افراد مبتلا به همی پلژیک صورت، ماهیچه های فلج یک طرف صورت خود را تجربه می کنند. همی پلژیک صورت ممکن است با یک همی پلژیک خفیف در سایر نقاط بدن همراه باشد.
همی پلژی نخاعی به عنوان سندرم (Brown-Sequard) نیز شناخته می شود، شامل آسیب در یک طرف نخاع است که منجر به فلج شدن در همان سمت بدن می شود.
این به فلج در طرف مقابل بدن اشاره دارد که آسیب مغزی در آن رخ می دهد.
این نوع همی پلژیک، نوعی فلج مغزی می‌باشد که معمولا یک طرف بدن را درگیر می کند. عضلات سمت آسیب دیده دائما منقبض یا اسپاستیک هستند.
همی پلژیک متناوب دوران کودکی معمولاً کودکان زیر 18 ماه را تحت تأثیر قرار می دهد. باعث بروز دوره های مکرر همی پلژیک می شود که یک یا هر دو طرف بدن را درگیر می کند.
درمان همی پلژیک
گزینه های درمانی همی پلژیک به علت همی پلژیک و شدت علائم آن بستگی دارد. افراد مبتلا به همی پلژیک اغلب تحت توانبخشی چند رشته ای شامل فیزیوتراپیست ها، درمانگران توانبخشی و متخصصان سلامت روان قرار می گیرند.
کار با فیزیوتراپیست به افراد مبتلا به همی پلژیک این امکان را می دهد تا توانایی تعادل، تقویت قدرت و هماهنگی حرکت خود را توسعه دهند. فیزیوتراپیست همچنین می تواند به کشش عضلات سفت و اسپاستیک کمک کند.
حرکت درمانی ناشی از محدودیت اصلاح شده شامل مهار قسمتی از بدن است که تحت تأثیر همی پلژیک قرار نگرفته است. این گزینه درمانی طرف ضعیف‌تر شما را که فلج شده است را مجبور می‌کند تا واکنشی نشان دهد و هدف آن بهبود کنترل و تحرک عضلانی است.
یک مطالعه کوچک از منبع معتبر در سال 2018 منتشر شده که به این نتیجه رسید که mCIMT در توانبخشی سکته مغزی ممکن است موثرتر از درمان های سنتی عمل کند.
برخی از فیزیوتراپیست ها ممکن است استفاده از بریس، عصا، ویلچر یا والکر را توصیه کنند. استفاده از یک دستگاه کمکی منبع قابل اعتماد ممکن است به بهبود کنترل و تحرک عضلانی شما کمک کند.
ایده خوبی است که با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید تا بدانید کدام دستگاه برای شما بهترین است.
تصور حرکت دادن نیمه فلج بدن ممکن است به فعال شدن بخش‌هایی از مغز که مسئول حرکت هستند کمک کند. تصویرسازی ذهنی اغلب با روش های درمانی دیگر همراه است و به ندرت به تنهایی مورد استفاده قرار می گیرد.
یک متاآنالیز با بررسی 23 نتایج مطالعه نشان داد که تصویرسازی ذهنی ممکن است یک گزینه درمانی موثر برای بازیابی قدرت در صورت ترکیب با فیزیوتراپی باشد.
یک متخصص می تواند با استفاده از پدهای الکتریکی به تحریک حرکت عضلانی کمک کند. الکتریسیته به ماهیچه هایی که نمی توانید آگاهانه آن ها را حرکت دهید، اجازه می دهد تا منقبض شوند. هدف از تحریک الکتریکی کاهش عدم تعادل در سمت آسیب دیده مغز و بهبود انعطاف پذیری مغز است.
آیا همی پلژیک دائمی است؟
همی پلژیک یک بیماری دائمی است و در حال حاضر هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. این بیماری به عنوان یک بیماری غیر پیشرونده شناخته می شود زیرا علائم در طول زمان بدتر نمی شوند.
یک فرد مبتلا به همی پلژی که تحت یک برنامه درمانی موثر قرار می گیرد ممکن است بتواند علائم همی پلژیک خود را در طول زمان بهبود بخشد. افراد مبتلا به همی پلژیک اغلب می توانند با استفاده از وسایل کمک حرکتی زندگی مستقل و فعالی داشته باشند.
در اثر آسیب مغزی، همی پلژیک ایجاد می‌شود که باعث می‌شود یک طرف بدن فلج شدید شود. این یک اختلال غیر پیشرونده است و به مرور زمان بدتر نمی شود. با یک برنامه درمانی مناسب، می توان علائم همی پلژی را بهبود بخشید.
اگر مبتلا به همی پلژیک هستید، می توانید تغییرات زیر را در سبک زندگی خود برای کمک به توانبخشی خود ایجاد کنید:
- تا حد امکان فعال بمانید.
- خانه خود را با وسایل کمکی مانند میله های دستگیره و نرده دستی تغییر دهید تا بتوانید از آن ها به عنوان کمکی استفاده کنید.
- کفش های تخت و بدون پاشنه و همینطور ساپورت بپوشید، شلوار های گشاد ممکن است جلوی دست و پایتان را بگیرد.
- توصیه های پزشک خود را برای وسایل کمکی عملی کنید.
دکتر نوشین یمانی در سال 1395 بورد تخصصی نورولوژی را از دانشگاه علوم پزشکی تهران دریافت کردند. ایشان دوره فلوشیپ سردرد را در مرکز سردرد دانمارک که جزو معتبرترین مراکز سردرد دنیا است نزد پرفسور جس السن (Professor Jes Olesen) ملقب به پدر سردرد دنیا با موفقیت گذراندند و همچنین دوره بین المللی دوساله مستر سردرد را در دانشگاه کپنهاگ دانمارک درسالهای 2018-2020 گذراندند و علیرغم پیشنهاد کار و اقامت به ایشان در کشور دانمارک بعنوان اولین پزشک ایرانی دارای مدرک فلوشیپ سردرد جهت خدمت به هم میهنان خود به ایران بازگشتند و به عضویت هیئت علمی دانشگاه درامدند.
0 دیدگاه