سردرد هیپنیک + روش های درمانی

سردرد هیپنیک شکل نادری از سردرد است که سالانه کمتر از 1٪ از مردم را تحت تاثیر قرار می دهد. متأسفانه، تشخیص آن نیز چالش برانگیز است.

سردرد هیپنیک تنها زمانی رخ می دهد که شما خواب هستید و آنقدر دردناک است که شما را از خواب بیدار می‌کند. برخی افراد آن را سردرد ساعت زنگ دار می نامند زیرا هر شب در ساعت مشخصی رخ می دهد. به طور معمول، فردی که دچار سردرد هیپنیکی است، حداقل 10 سردرد در ماه را تجربه می کند، اما برای برخی، این سردرد هر شب است.

سردرد هیپنیک چیست؟

همانطور که در بالا ذکر شد، سردرد هیپنیک تنها زمانی رخ می دهد که شما می خوابید و باعث درد متوسط تا شدید می شود که برای بیدار کردن شما کافی است.

برای تشخیص قطعی، بیمار باید موارد زیر را تجربه کند:

• سردرد مکرر
• سردردی که فقط در هنگام خواب ایجاد می شود.
• سردرد باعث بیدار شدن بیمار می شود.
• بیش از ده روز در ماه به مدت حداقل سه ماه این سردرد رخ می دهد.
• سردرد 15 دقیقه تا چهار ساعت طول می کشد.

سردردهای هیپنیک در افراد مسن بیشتر دیده می شود. 90 درصد از افراد مبتلا اولین سردرد هیپنیک خود را بعد از 50 سالگی تجربه می کنند که میانگین سن شروع آن 62 سال است. همچنین احتمال این سردردها در زنان یک و نیم تا دو برابر بیشتر از مردان است.

33 درصد از افرادی که دچار سردردهای هیپنیک می شوند، اغلب سردرد میگرن را در دوران جوانی زندگی خود تجربه کرده بودند اما سال ها بوده که دیگر میگرن را تجربه نکرده اند.

علائم سردرد هیپنیک

سر درد می تواند مبهم، ضربان دار، حالتی شبیه تیر کشیدن یا سوزن سوزن باشد. در یک یا هر دو طرف سر رخ می دهد، اما اغلب دو طرفه است (در هر دو طرف سر). یک سوم از افراد مبتلا معمولا، حملات سردرد شدید را تجربه می کنند.

در حالی که سردرد می تواند از 15 دقیقه تا چهار ساعت طول بکشد، مدت زمان متوسط آن 90 دقیقه است.

سردردهای هیپنیک اغلب پس از دو تا سه ساعت خواب رخ می دهد. اغلب سردردها بین یک تا سه بامداد یا دو تا چهار بامداد بسته به فرد، بروز می‌کنند.

برخی از بیماران علائم دیگری را تجربه می کنند از جمله:

• چشمان اشک آلود
• افتادگی پلک
• انسداد یا آبریزش بینی
• حدود یک سوم افرادی که سردردهای هیپنیک را تجربه می کنند، از حالت تهوع یا حساسیت به نور یا صدا نیز رنج می برند.
• بسیاری از مبتلایان در حین حمله از جای خود بلند می شوند و تا زمانی که درد کاهش یابد بیدار می مانند، غذا می خورند یا فعالیت های دیگری انجام می دهند.

چه چیزی باعث سردرد هیپنیک می شود؟

متأسفانه، هیچ کس واقعاً نمی داند چه چیزی باعث سردردهای هیپنیک می شود. چند نظریه وجود دارد.

یک نظریه شامل مشکلی با هیپوتالاموس است، بخشی از مغز که عملکردهای بدن را کنترل می کند، از جمله:

• تنظیم دمای بدن
• تشنگی
• چرخه های خواب
• فشار خون
• ضربان قلب

تئوری دیگر نشان می دهد که سردرد به نظر می رسد در طول REM (حرکت سریع چشم) بخشی از چرخه خواب رخ می دهد. در این زمان، بخشی از مغز که با پردازش درد درگیر است ممکن است فعال شود.

تحقیقات نشان می دهد که سردردهای هیپنیک ممکن است با تولید ملاتونین مرتبط باشد. ملاتونین به شما احساس خواب آلودگی می دهد و تولید آن در طول شب افزایش و کاهش می یابد و با چرخه خواب شما همسو می شود.

اختلال در ریتم های اصلی تنظیم کننده تولید ملاتونین ممکن است باعث کاهش تولید شود. سطوح پایین ملاتونین می تواند باعث بروز سردردهای هیپنیک شود.

به طور کلی، تحقیقات بسیار بیشتری مورد نیاز است.

تشخیص سردرد هیپنیک

روش اصلی تشخیص سردرد هیپنیک این است که هر چیز دیگری را رد کنید.

اگر مشکوک هستید که ممکن است این نوع نادر سردرد را داشته باشید، پزشک در مورد سابقه سردرد شما سوال خواهد کرد. داشتن دفترچه خاطرات سردرد می تواند به شما و پزشکتان کمک کند تا هر گونه الگوی را تعیین کنید. سپس احتمالاً یک معاینه عصبی انجام خواهد شد. پزشک همچنین ممکن است یک پلی سومنوگرام، که یک مطالعه خواب شبانه است، چه در خانه یا در یک مرکز مطالعه خواب، تجویز کند.

پزشک شما همچنین ممکن است توصیه کند  MRI و سی تی اسکن مغز برای شما انجام شود.

خون نیز سرنخ هایی از عفونت احتمالی، عدم تعادل الکترولیت ها، مشکلات لخته شدن خون یا قند خون بالا را نشان می دهد. پزشک همچنین باید میگرن و سردرد خوشه ای را رد کند تا به درستی سردردهای هیپنیک را تشخیص دهد.

سایر شرایطی که ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما قبل از تشخیص بررسی می کند عبارتند از:

• اختلالات داخل جمجمه ای که باعث افزایش فشار داخل جمجمه می شود
• آپنه خواب
• فشار خون بالا شبانه
• قند خون پایین شبانه
• ترک دارو
• افسردگی
• تومور مغزی
• سکته
• خونریزی داخلی
• عوارض جانبی استفاده از نیتروگلیسیرین یا استروژن

از آنجایی که تشخیص بسیار دشوار است، ممکن است مدتی طول بکشد تا سردرد هیپنیک به عنوان علت درد شناخته شود.

گزینه های درمانی برای سردرد هیپنیک

بهترین درمان ها به ترتیب اثربخشی عبارتند از:

• کافئین
• لیتیوم
• ایندومتاسین

کافئین ممکن است تعجب آور به نظر برسد، اما افرادی که سردرد هیپنیکی دارند مشکلی با کافئین در بیدار نگه داشتن آنها ندارند. پزشک ممکن است قبل از خواب یک فنجان قهوه قوی تجویز کند. قرص های کافئین نیز موجود است.

کافئین هم به عنوان یک داروی حاد عمل می کند که برای متوقف کردن سردرد مصرف می شود و هم به عنوان یک پیشگیری کننده.

لیتیوم، همان درمانی که برای اختلال دوقطبی استفاده می شود، ممکن است به عنوان یک پیشگیری کننده استفاده شود. مشخص شده است که در حدود یک سوم بیماران موثر است. عوارض جانبی می تواند مشکل ساز باشد، به خصوص برای افراد مسن، زیرا لیتیوم می تواند باعث خستگی شود. همچنین، ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی، بیماری تیروئید، کم آبی بدن یا افرادی که از دیورتیک ها استفاده می کنند، مناسب نباشد.

ایندومتاسین یک ضد التهاب غیر استروئیدی است که تنها برای سردردهای هیپنیک توصیه می شود. سایر NSAID ها مؤثر نیستند. عوارض جانبی ایندومتاسین برای جلوگیری از مصرف برخی از بیماران کافی است.

توپیرامات یک داروی ضد تشنج است که ممکن است به پیشگیری از سردردهای هیپنیک کمک کند، اگرچه شواهد کمی از اثربخشی آن به عنوان یک درمان وجود دارد. باید روزانه توپیرامات مصرف کنید که همچنین باعث خستگی می شود.

مسکن های حاوی کافئین ممکن است برای درمان حاد موثر باشند. باید تعداد دفعات مصرف آنها را محدود کنید زیرا مصرف بیش از حد دارو مشکلات خاص خود را ایجاد می کند. همچنین بسیاری از مسکن ها با عوارض دیگری همراه هستند.

در برخی موارد، مکمل های ملاتونین یا فلوناریزین می توانند موثر باشند.

به طور کلی، به نظر می رسد کافئین هم به عنوان یک داروی حاد و هم به عنوان یک پیشگیری کننده موثر است. بیش از 40 درصد از بیمارانی که به درمان پاسخ می دهند، هرگز دوباره سردرد هیپنیک را تجربه نمی کنند، حتی اگر درمان را متوقف کنند.

کلام آخر

سردرد هیپنیک تنها زمانی ایجاد می شود که شما خواب هستید و به اندازه کافی دردناک است که شما را از خواب بیدار کند. بین یک تا چهار بامداد یا دو تا سه ساعت پس از به خواب رفتن رخ می دهد. محققان ایده کمی دارند که چه چیزی باعث آنها می شود و گزینه های دارویی کمی وجود دارد. به نظر می رسد کافئین قبل از خواب بهترین اثر را برای تسکین آن دارد.

اگر فکر می کنید سردرد هیپنیک دارید، یادداشتی از زمان سردرد، مدت زمان و تعداد دفعات بروز سردرد داشته باشید. تمام داروها یا مکمل‌هایی را که مصرف می‌کنید را فهرست کنید و در صورت وجود محرک غذایی، یک دفترچه خاطرات غذایی داشته باشید.

اگر شما یکی از معدود افراد ناراضی هستید که سردردهای هیپنیک را تجربه می کنید، یک تاریخچه کامل سردرد همراه با آزمایش دقیق می تواند زمان تشخیص سردردتان را کوتاه کند.