علل و درمان سردرد در ماه رمضان

با آغاز ماه رمضان و روزه داری مردم برخی افراد از بروز سردرد های گاه و بی گاه در زمان روزه داری شکایت می کنند و به دنبال یافت علت و راه کاری برای درمان آن هستند. این سردرد ها نه تنها در طول روز که در برخی افراد بعداز افطار احساس می شود و برای افراد ناخوشایند است. در این مقاله علل بروز سردرد در هنگام روزه داری و درمان آن را به طور کامل توضیح می دهیم.

علائم سردرد در ماه رمضان

علائم سردرد در ماه رمضان کاملاً شبیه سردردهای تنشی است – که شایع‌ترین نوع سردرد است که باعث سفتی یا فشار در اطراف سر می‌شود. با این حال، از علائم سردرد در ماه رمضان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• دو طرفه: درد در دو طرف سر
• جلویی: درد در جلوترین قسمت سر شما
• اغلب در بعدازظهر یا عصر قبل از افطار سردرد رخ می دهد، اما می تواند در صبح نیز شروع شود.
• معمولا 1 تا 2 ساعت سردرد طول می‌کشد

شدت علائم ممکن است از فردی به فرد دیگر کمی متفاوت باشد. برخی ممکن است احساس نبض در سر خود داشته باشند – دردی که به سرعت مانند نبض می زند – اما ممکن است برای دیگران اینطور نباشد.

بیشتر مسلمانان معمولاً سردردهای اول ماه رمضان را تجربه می کنند که به ویژه در روزهای اول ماه رمضان شدید است. البته این سردردها به تدریج فروکش می کنند، زیرا بدن و ذهن شروع به سازگاری با تغییر سبک زندگی در طول ماه روزه می کند.

علت سردرد در ماه رمضان

ابتلا به سردرد در هنگام روزه داری به راحتی باعث ناراحتی می شود که ممکن است تأثیر منفی بر عملکرد روزانه شما بگذارد، مانند تمرکز ضعیف و ناتوانی در انجام وظایف. بنابراین، پیش از ایجاد تغییرات در عادات ماه رمضان، یافتن علل یا عوامل احتمالی کمک کننده می تواند مفید باشد.

طبق تحقیقاتی که انجام شده است بیشتر افرادی که در طول ماه های دیگر سال به سردرد های مکرر مبتلا هستند در ماه رمضان و هنگام روزه داری نیز دچار سردرد می شوند و ممکن است حتی شدت ان نیز افزایش یابد. طبیعی است که در هنگام ماه رمضان و روزه داری به دلیل تغییر عادت های غذایی تغییر ساعت خواب و بیداری و افزایش ساعات گرسنگی و یا تشنگی برخی فرایند های بدن تغییر کند. در نتیجه این تغییرات واکنش های این چنینی طبیعی است و جای نگراین ندارد. با فهمیدن علت پدید آمدن سردرد در هنگام روزه می توان برای درمان و پیشگیری از آن اقدام نمود.

سردرد ناشی از کم آبی بدن

همانطور که میدانید حدود 80 درصد بدن انسان را آب تشکیل میدهد. آب مهم ترین عامل حیات و زندگی بخش به انسان است و کم آبی بسیاری از چرخه های فعالیت بدن را مختل میکند. در ماه رمضان با منع نوشیدن تا پایان روز ممکن است بدن دچار کم آبی شود. و این یکی از علل بروز سردرد در هنگام روده داری است. دراین شرایط بدن برای حفظ آب بیشتر ماده ای به نام هیستامین ترشح میکند. هیستامین ها درواقع نوعی نوروترانسمیتر هستند که پیام های عصبی را بین مولکول های بدن منتقل می کنند. یکی از پیامد های ترشح هیستامین در بدن احساس سردرد و خستگی است.

یک انسان بالغ از 60 درصد آب تشکیل شده است که اهمیت حفظ مایعات بدن را نشان می دهد. برای اینکه بدن ما در بهترین حالت خود عمل کند، آب نقش مهمی در حمل اکسیژن و مواد مغذی عمدتاً از طریق خون ایفا می کند. در عین حال، بدن ما نیز هر زمان که عرق می کنیم یا ادرار می کنیم، آب خود را از دست می دهد.

کم آبی بدن به معنای از دست دادن مایعات بیشتر از آنچه مصرف می کنید، در نتیجه کمبود آب در بدن به وجود می آید. هنگامی که این اتفاق می افتد، مغز شما با کوچک شدن از جمجمه پاسخ می دهد و باعث سردرد می شود.

کاهش مصرف مایعات در ماه رمضان بسیار رایج است. برای کسانی که در آب و هوای گرم زندگی می کنند، احتمال ابتلا به سردرد به دلیل کمبود آب بدن بسیار بیشتر است. متأسفانه، مسلمانان نمی توانند از دست دادن مایعات در شب را با نوشیدن آب کافی یا خوردن غذاهای غنی از آب مانند میوه ها جبران کنند. در بیشتر موارد، آن‌ها از شدت تشنگی بیش از حد آب می‌نوشند تا در نهایت به دفعات بیشتر ادرار می‌کنند که باعث ایجاد اثر معکوس کم‌آبی بدن در روز بعد می‌شود.

درمان سردرد ناشی از کم آبی

برای درمان سردرد ناشی از کم آبی در ماه رمضان می تواند مقدار آب بیشتری در هنگام افطار تا سحر مصرف نمایید. اگر چه کم آب شدن بدن در این دوران عادی است اما با رعایت رژیم غذایی مناسب می توان آن را کاهش داد. البته در نظر داشته باشید مصرف مقدار زیادی آب می تواند باعث مسمومیت شود. بهتر است از میوه های آب دار و نوشیدنی های دیگر نیز استفاده نمایید تا علاوه بر تامین آب کافی بدن از مسمومیت آسیب پیشگیری نمایید. در خصوص سردرد های هورمونی بخوانید.

سردرد ناشی از افت قند خون

هیپوگلیسمی یا افت قند خون نیز یکی دیگر از دلایل شایع بروز سردرد در ماه رمضان است. افت قند خون می تواند با سردرد و سرگیجه همراه باشد و فرد احساس بی حالی داشته باشد. مصرف غذای های چرب در سحر بر خلاف تصور به حفظ قند خون در وضعیت تعادل کمکی نمی کند. مواد غذاییی پر از کربوهیدرات باعث افزایش سریع قند خون و افت سریع ان می شود.

درمان سردرد ناشی از هیپوگلیسمی

برای پیشگیری از افت قند خون در ماه رمضان توصیه می شود در هنگام سحر از غذا هایی با کالری و میزان قند مناسب استفاده نمایید. غذا های خیلی شیرین باعث ترشح مقدار زیادی انسولین می شود انسولین برای کاهش میزان قند خون ترشح می شود. سپس قند خون کاهش یافته و احتمال افت قند محتمل است.

کافئین

برخی افراد عادت های منظمی در مصرف چای یا قهوه دارند و هر روز در ساعات مشخصی مقداری کافئین وارد بدن خود می کنتد. در هنگام روزه داری به علت کاهش رسیدن کافئین به بدن و تغییر عادت مصرف کافئین ممکن است این افراد دچار سردرد شوند. برای پیشگیری می توانید بعد از افطار مقدار مناسبی چای و قهوه مصرف نمایید. البته این تغییر عادت رفته رفته عادی شده و سردرد ها کاهش میابد. بهتر است در هفته های منتهی به ماه رمضان میزان مصرف کافئین خود را کاهش دهید تا کمتر در ماه رمضان دچار سردرد ناشی از ترک کافئین شوید.

تغییر در الگوی خواب

در ماه رمضان مسلمانان برای یک وعده غذایی قبل از سحر، زود بیدار می‌شوند تا مطمئن شوند بدنشان دارای مواد مغذی و انرژی کافی در طول روز روزه داری است. این تغییر در ساعات خواب آنها می تواند کیفیت خواب آنها را به دلیل اختلال در شب های معمول تحت تأثیر قرار دهد.

در روزهای عادی، 8 ساعت خواب کامل از قبل یک هدف دشوار است، به خصوص در روزهای کاری که اغلب تنها حداکثر 6 ساعت یا حتی کمتر افراد می‌خوابند. اکنون با مقایسه با نیاز به بلند شدن خیلی زودتر از حد معمول در روزهای ماه رمضان، انتظار می رود که فرد دچار کم خوابی شود.

کاهش میزان خواب می تواند دلیل سرگیجه و احساس بی حالی باشد، بنابراین فرد دچار سردرد می‌شود.

پیشگیری از سردرد در هنگام روزه داری

به طور کلی روزه داری در ماه رمضان فواید زیادی دارد اما بهرمندی از آن ممکن است خالی از دشواری نباشد که این سختی نیز به نوبه خود قابل تحمل است. در این زمان باید بدانید چطور رژیم غذایی و فعالیت های روزانه خود را مدیریت نمایید تا دچار بی حالی و سردرد های آزار دهنده نشوید.

بهتر است برای پیشگیریاز افت قند خون  و مشکلات دیگر حتما سحری میل نمایید. نوشیدن آب و مایعات کافی از افطار تا سحر و مصرف مواد غذایی مناسب می تواند کیفیت روز های شما را در این ماه بهبود ببخشد. اگر برای پیشگیری از سردرد خود می خواهید از قرص یا داروی خاصی استفاده نمایید بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت نمایید. به دلیل ناشتا بودن در طول روز ممکن است مصرف دارو مضر باشد. در ادامه می توانید در مقاله ای دیگر درباره علل سردرد بخوانید.

یکی از مهم ترین علل سردرد که اغلب پزشکان به آن اشاره می کنند کاهش کافئین بدن است . با کم کردن میزان کافئین مصرفی پیش از ماه رمضان می توانید مقدار سردرد ها را کاهش دهید. در هنگام روزه داری توصیه می شود از مصرف کافئین در هنگام سحر صرف نظر نمایید. چرا که باعث تشدید کم آبی بدن می شود.از خواب کافی و مورد نیاز در این مدت غافل نشوید چرا که کم خوابی خود یکی از دلایل سردرد است و ممکن است به دلیل برهم خوردن نظم خواب یا کم خوابی در ماه رمضان دچار سردرد شوید. درباره سردرد های میگرنی بیشتر بخوانید.

اگر با راهکار های ارائه شده سردرد شما بهبود نیافت برای درمان سردرد های خود به پزشک مراجعه نماییدو سردرد شدید و ممتد که در روز های متوالی رخ دهد احتمالا نشانه مشکل یا اختلال دیگری است که باید توسط پزشک بررسی شود.

در انتها می توانید سوالات خود را از دکتر نوشین یمانی متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ سردرد در بخش نظرات سایت بپرسید.