اکسیپیتال نورالژی

اکسیپیتال نورالژی بیماری یا حالتی است که در آن اعصاب موجود در پشت سر آسیب ببیند. این اعصاب که در واقع قسمت بالایی نخاع را تشکیل می دهند که به سمت سر می رود و در زیر پوست قرار دارند. این عصب ها مانند اعصاب ستون فقرات محافظت شده نیستند و به اعصاب پس سری مشهورند. هنگامی که بر اثر عوامل مختلف این اعصاب آسیب ببیند فرد در ناحیه پشت سر احساس درد ی کند، حالتی که به آن اکسیپیتال نورالژی می گویند. ممکن است بسیاری از افراد این عارضه را با میگرن یا سایر سردردها اشتباه بگیرند زیرا علائم مشابه دارند، اما مکانیسم و علت ایجاد آن بسیار متفاوت از یکدیگر است. به همین دلیل نیز درمان آنها با  یکدیگر نیز متفاوت می باشد. در ادامه به علل، علائم و درمان این عارضه پرداخته شده است.

نورالژی اکسیپیتال وضعیتی است که در آن اعصاب پس سری، اعصابی که از پوست سر عبور می کنند، آسیب دیده یا ملتهب می شوند. این باعث سردردهایی می شود که مانند سوراخ شدن شدید، ضربان دار یا دردهای شوک مانند در قسمت بالایی گردن، پشت سر یا پشت گوش است.

علائم و علل نورالژی پس سری

اولین و مهمترین علائم نورالژی پس سری احساس درد در ناحیه پشت سر و گردن است. این درد شبیه به شوک الکتریکی است و یکباره ایجاد می گردد به طوری که فرد دچار لرزش و تکان ضعیفی می شود. در واقع بسیاری از افراد این درد را شبیه به فرو کردن سوزن در پوست پشت سر توصیف می کنند. از دیگر علائمی که این عارضه به دنبال دارد می توان به این موارد اشاره کرد : دردی که از پشت سر شروع شده و به مرور به کل سر منتقل شده و به مرور تشدید می گردد، ایجاد سردرد یکطرفه یا دوطرفه، احساس درد در ناحیه پشت و حدقه چشم، تحریک پذیری نسبت به نور و بدتر شدن درد در ناحیه سر، ایجاد درد در هنگام تغییر پوزیشن سر و گردن. به دلیل تشابه این علائم با میگرن ممکن است فرد فکر کند که به میگرن دچار شده و اما در صورت ادامه داشتن علائم مراجعه به پزشک ضروری است.

علائم نورالژی پس سری شامل درد، سوزش و ضربان مداوم، همراه با درد تکان دهنده یا تیراندازی متناوب است که به طور کلی از پایه سر شروع می شود. معمولا در پشت چشم در سمت آسیب دیده سر، بیماران احساس درد دارند. علاوه بر این، حرکتی به سبک برس زدن مو ممکن است باعث درد شود. درد اغلب شبیه میگرن توصیف می شود و برخی از بیماران ممکن است علائم مشترک میگرن و سردردهای خوشه ای را نیز تجربه کنند.

علل : همانطور که در ابتدای متن گفته شد علت اصلی این عارضه آسیب به اعصاب موجود در پوست پشت سر است. این آسیب می تواند به دلایل مختلف مانند مانند ضربه، تحلیل عصب ها، ملتهب شدن عصب، سفت شدن عضلات اطراف عضب و … باشد. در بسیاری از مواقع، پزشک نمی تواند علت دقیق این امر را تشخیص دهد زیرا بیشتر آنها علت ناشناخته ای دارند. اما با این حال عواملی که ممکن است در بروز اکسیپیتال نورالژی موثر باشند عبارت اند از : وارد شدن ضربه به ناحیه پشت سر در اثر تصادف و یا شی محکم، تنگ شدن و سفت شدن عضلات گردن و کاهش کشش آنها، آرتروز گردن که موجب خشکی مفصل در این ناحیه می گردد، ایجاد تومور در ناحیه گردن و پشت سر و ایجاد فشار به اعصاب پشت سری، بیماری های که مربوط به دیسک گردن هستند و ممکن است باعث فشار آوردن به نخاع و اعصاب موجود در آن ناحیه شوند، ایجاد عفونت در اطراف اعصاب و بافت های مرتبط با آن، نقرس که باعث تورم مفصل ها شده و عملکرد آنها را کاهش می دهد، دیابت باعث بروز گلوکز در مویرگ های خونی می شود که ممکن است عدم تغذیه رسانی اعصاب را به دنبال داشته باشد و در آخر التهاب رگ های خونی به دلایل مختلف نیز می تواند باعث بروز این عارضه شود.

نورالژی اکسیپیتال می تواند نتیجه ی گیرکردن اعصاب یا سفتی عضلانی در گردن باشد. همچنین می تواند ناشی از آسیب سر یا گردن باشد. نورالژی اکسیپیتال می تواند اولیه یا ثانویه باشد. یک بیماری ثانویه با یک بیماری زمینه ای همراه است.

اگرچه هر یک از موارد زیر ممکن است علت نورالژی اکسیپیتال باشد، بسیاری از موارد را می توان به تنش مزمن گردن یا منشأ ناشناخته نسبت داد.

• استئوآرتریت ستون فقرات گردنی فوقانی
• ضربه به اعصاب اکسیپیتال بزرگ و یا کوچکتر
• فشرده سازی اعصاب اکسیپیتال بزرگ و یا کوچکتر یا ریشه های عصبی C2 و یا C3 ناشی از تغییرات دژنراتیو ستون فقرات گردنی
• بیماری دیسک گردن
• تومورهای موثر بر ریشه های عصبی C2 و C3
• نقرس
• دیابت
• التهاب عروق خونی
• عفونت

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

به دلیل شباهت زیاد نورالژی اکسیپیتال به میگرن و سایر اختلالات سردرد، نمیتوان به راحتی آن را تشخیص داد. بنابراین، زمانی که احساس درد غیرمعمول و تیز در گردن یا پوست سر می کنید و درد همراه با حالت تهوع یا حساسیت به نور نیست، مهم است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. برای رسیدگی به مشکل با پزشک عمومی خود شروع کنید. او ممکن است شما را به یک متخصص ارجاع دهند.

چگونه تشخیص داده می شود

هنگامی که فرد علائم گفته شده را برای مدتی داشته باشد و با مصرف مسکن ها و خود درمانی درد و علائم آن کاهش پیدا نکند معمولا به پزشک مراجعه می کند. پزشک با بررسی سابقه و پرونده پزشکی فرد، معاینه فیزیکی خود را شروع می کند تا به وسیله آن تشخیص ابتدایی حاصل شود. در معاینه فیزیکی پزشک با استفاده از تست هایی بیماری اکسیپیتال نورالژی پس سری را تشخیص می دهد. یکی از این تست ها زدن ضربات آرام به پشت سر است.

اگر هنگام زدن ضربه به پشت سر درد فرد بیشتر یا شروع شود، می تواند یکی از دلایل وجود این بیماری باشد. در تست بعدی که به تشخیص دقیق تری از این بیماری می انجامد، پزشک با بی حس کردن اعصاب در ناحیه پشت سر و گردن، ایجاد درد و ادامه داشتن آن را بررسی می کند. اگر در صورت بی حس شدن اعصاب پس سری درد فرد نیز از بین رود، علت درد و علائم آن مربوط به نورالژی است. همچنین در بعضی مواقع پزشک برای اطمینان بیشتر ممکن است به شما توصیه کند که MRI انجام دهسد. آزمایش خون نیز برای فرد تجویز میگردد تا سایر علت های احتمالی سر در شخص گردد.

به سختی می‌توان نورالژی اکسیپیتال را تشخیص داد، زیرا برای تشخیص آن یک آزمایش مشخص وجود ندارد که جواب مثبت یا منفی داشته باشد. به طور معمول، معاینه فیزیکی و معاینه عصبی برای بررسی ناهنجاری ها انجام می شود. اگر معاینات فیزیکی و عصبی بی‌نتیجه باشند، پزشک ممکن است تصویربرداری بیشتری را برای رد هر گونه علت احتمالی درد تجویز کند. ممکن است آزمایش تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) پیشنهاد داده شود که می تواند تصاویر سه بعدی از ساختارهای خاص بدن را نشان دهد و می تواند هرگونه برخورد را نشان دهد. اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT یا CAT scan) شکل و اندازه ساختارهای بدن را نشان می دهد. برخی از پزشکان ممکن است از بلوک های عصبی پس سری برای تایید تشخیص خود استفاده کنند.

درمان نورالژی پس سری

هدف درمان نورالژی اکسیپیتال کاهش درد است. با این حال، این یک درمان نیست. مداخلات می توانند جراحی یا روش غیرجراحی باشند.

درمان این عارضه شامل مراحل مختلف است. شاید با توجه به چند نکته و رعایت آنها بتوان تا حد زیادی درد ناشی از این بیماری را  کاهش داد و کنترل کرد. برای بهبود درد می توان راهکار های زیر را در منزل و به صورت کلی اجرا کرد: گرم نگه داشتن ناحیه پشس سر و گردن می تواند از شدت درد بکاهد. استراحت روزانه آن هم در جای ساکت در کنترل شرایط بیماری بسیار موثر است. راه دیگر ماساژ درمانی است. ماساژ دادن ناحیه سر و گرفتن می تواند عضلات را شل کرده و از درد آنها بکاهد. استفاده از داروهای مسکن نیز باعث سرکوب درد می شود. در صورتی که راهکار های گفته شده موثر واقع نشد، پزشک با تجویز داروهای تخصصی تر و قوی تر سعی در کنترل درد دارد.

این دارو ها شامل داروهای شل کننده عضله، داروهای ضد حساسیت مانند کاربامازپین (Tegretol) و گاباپنتین (Neurontin) می باشد. راه دیگر درمان بلوک کردن عصب ها در ناحیه پشت گردن و سر می باشد. در این روش پزشک با تزریق داروهای استروئیدی مسیر سیگنالینگ عصب ها را بلاک کرده و درد ایجاد نمی شود. البته این روش فقط برای چند هفته کارآمد است و برای کاهش درد مجددا به تزریق نیاز است. روش درمانی دیگر استفاده از دستگاه تحریک کننده اعصاب است. در این روش پزشک با استفاده از دستگاه پالس هایی التریکی را به اعصاب پس سری منتقل می کند که موجب می شود این عصب ها از انتقال پیام درد به مغز جلوگیری کنند  و در نتیجه دردی احساس نگردد. در نهایت اکسیپیتال نورالژی یک بیماری وخیم و غیر قابل درمان نیست و افراد میتوانند با استراحت کردن و رعایت برخی نکات زندگی عادی داشته باشند.

درمان های کم تهاجمی

گرما: بیماران معمولاً وقتی پدها یا وسایل گرمایشی را در محل درد قرار می دهند، احساس آرامش می کنند. چنین پدهای گرمایشی را می توان بدون نسخه یا آنلاین خریداری کرد.

• فیزیوتراپی یا ماساژ درمانی
• داروی خوراکی
• داروهای ضد التهابی
• شل کننده های عضلانی
• داروهای ضد تشنج

بلوک های عصبی از راه پوست: با استفاده از بلوک های عصبی هم می توان تشخیص داد و هم می‌توان نورالژی پس سری را درمان کرد.

تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس): تزریق بوتاکس می تواند برای کاهش التهاب عصب استفاده شود.

عمل جراحي

تحریک عصب پس سری: این درمان جراحی شامل قرار دادن الکترودها در زیر پوست در نزدیکی اعصاب پس سری است. این روش مانند تحریک نخاع عمل می کند و از همان دستگاه استفاده می کند. این روش کم تهاجمی است و اعصاب و ساختارهای اطراف در اثر تحریک آسیب نمی بینند. این یک نشانه خارج از برچسب برای دستگاه مورد تایید FDA است.

تحریک طناب نخاعی: این درمان جراحی شامل قرار دادن الکترودهای محرک بین نخاع و مهره ها است. این دستگاه تکانه های الکتریکی تولید می کند تا پیام های درد را از نخاع به مغز مسدود کند.

گانگلیونکتومی C2,3: این درمان شامل اختلال در گانگلیون ریشه پشتی حسی گردن دوم و سوم است.

بیماران تشویق می شوند که به طور منظم با متخصصان خود برای حفظ درمان خود پیگیری کنند. جراحان دوست دارند بیماران هر چند ماه یک بار در سال بعد از جراحی به کلینیک مراجعه کنند. در این بازدیدها، آنها ممکن است تنظیمات تحریک را تنظیم کرده و بهبودی بیمار را پس از جراحی ارزیابی کنند. پیگیری از پزشک تضمین می کند که بیمار مراقبت صحیح و موثری دریافت می کند یا خیر. بیمارانی که تحت تحریک عصب اکسیپیتال قرار می‌گیرند، با یک نماینده دستگاه که تنظیمات و پارامترهای دستگاه آنها را در صورت نیاز و در کنار پزشکشان تنظیم می‌کند، پیگیری خواهند کرد.